WSZYSTKO, CO NALEŻY WIEDZIEĆ O ATOPOWEJ SKÓRZE DZIECKA
Szacuje się, że w krajach rozwiniętych od 10% do 20% dzieci w pewnym momencie życia będzie miało objawy atopowego zapalenia skóry.
Liczba dzieci dotkniętych atopią ciągle wzrasta. Ta przewlekła choroba skóry utrudnia codzienne życie całej rodzinie, często przez wiele lat. Zapewnienie odpowiedniej opieki oznacza najpierw konieczność zrozumienia tej choroby. Co dzieje się w skórze dziecka?
Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry?
Czy na policzkach i ramionach dziecka skóra jest bardzo sucha (w medycynie określana terminem „kseroza”), często łuszcząca się (sucha skóra, która odpryskuje), a czasami pojawiają się czerwone plamy, które się zaogniają? Czy dziecko drapie się, wierci, często płacze i ma problemy z zasypianiem? Dziecko może cierpieć na atopowe zapalenie skóry (atopową egzemę). Należy skonsultować się z lekarzem, który postawi diagnozę i zaproponuje leczenie.
Na jakie objawy zwrócić uwagę?
- Zadrapania spowodowane swędzeniem są jednym z głównych objawów atopii.
- Atopia rozwija się najczęściej u dzieci w wieku około 3 miesięcy. Czerwone wypryski pojawiają się najpierw na policzkach, a następnie na rękach, nogach, skórze głowy i pośladkach.
- W miarę jak dziecko rośnie, plamy przesuwają się w kierunku fałdów jego skóry (szyja, plecy, kolana, łokcie, miejsca za uszami), wokół ust i na rękach.
Choroba przechodzi przez dwie fazy:
1. Faza zaostrzenia
- Na skórze pojawiają się plamy, początkowo różowe, coraz bardziej czerwone.
- Stan zapalny skóry powoduje intensywne swędzenie. Jeśli dziecko się drapie, stan zapalny nasila się, przez co swędzenie staje się jeszcze bardziej intensywne, a ryzyko infekcji wzrasta.
- Zadrapane obszary wydzielają płyn. Można zaobserwować małe pęcherzyki płynu i strupki tworzące się na skórze. Może nawet pojawić się obrzęk. To właśnie na tym etapie ryzyko zakażenia bakteryjnego (gronkowcem złocistym) jest najwyższe. I to właśnie wtedy, kiedy Twoje dziecko najbardziej chce się podrapać!
- Drapanie powoduje powstawanie małych ran, które dodatkowo komplikują sytuację.
2. Faza remisji
- Leczenie przeciwzapalne (kortykosteroidy miejscowe) sprawia, że plamy znikają, ale skóra jest nadal bardzo sucha.
- Swędzenie nadal występuje, ponieważ skóra jest sucha – nawet gdy nie ma plam wypryskowych. W skórze nadal występuje mikrozapalenie. Właśnie dlatego musi być codziennie nawilżana i odżywiana z zastosowaniem emolientów.
- Po kilku tygodniach może pojawić się nowe miejsce zaognienia, które niekoniecznie można powiązać z sytuacją, która je wywołała. Zaostrzenie i ustąpienie objawów przeplatają się, ale w każdej z tych faz skórę należy intensywnie odżywiać emolientami.
To naprawdę swędzące…
Egzema i swędzenie mają realny wpływ na jakość życia. Swędzenie może być bardzo intensywne – a nawet nie do zniesienia. Musisz zrozumieć, że Twoje dziecko jest zdenerwowane, nie może spać lub nie może się skoncentrować w szkole. Jego własna skóra sprawia, że strasznie cierpi! Dziecku nie jest łatwo kontrolować drapanie, nawet jeśli wie, że jest to błędne koło, które prowadzi do zapalenia i infekcji.
Co dzieje się w skórze?
1. Skóra jest bardzo sucha i pozbawiona zarówno wody, jak i lipidów.
> Należy ją odżywić kompletnym zabiegiem nawilżającym.
2. Skóra słabo spełnia swoją rolę ochronną. Zewnętrzna warstwa jest bardziej przepuszczalna.
> Skóra musi być chroniona przed mikrouszkodzeniami wynikającymi z zadrapań lub zbyt agresywnych środków higienicznych, które mogą ją jeszcze bardziej uszkodzić.
3. Skóra przepuszcza alergeny (czynniki zewnętrzne, takie jak kurz czy roztocza) i staje się coraz bardziej wrażliwa, co powoduje nadmierną i nieuzasadnioną reakcję układu odpornościowego.
> Niemożliwe jest wyeliminowanie wszystkich alergenów z domu, nie mówiąc już o innych miejscach, ale możemy w pewnym stopniu kontrolować czynniki obciążające.
4. Organizm Twojego dziecka broni się przed pseudoatakiem, uruchamiając zapalenie skóry – widoczną dla Ciebie egzemę.
> Aby uspokoić stan zapalny, konieczne jest miejscowe zastosowanie kortykosteroidów.
Przyczyny: skąd bierze się atopowe zapalenie skóry?
Przyczyną jest korzystne środowisko genetyczne, w którym może rozwinąć się atopowe zapalenie skóry. Rodziny podatne na choroby atopowe są bardziej wrażliwe na alergeny środowiskowe. Ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry u dziecka wynosi 30%, jeśli jeden z rodziców cierpi obecnie na tę chorobę lub cierpiał w przeszłości, oraz 70%, jeśli oboje rodzice cierpią na tę chorobę lub przechodzili ją wcześniej.
Kwestia dziedziczenia odgrywa pewną rolę, ale nie jest w stanie wytłumaczyć wzrostu liczby przypadków zachorowania w ciągu ostatnich 40 lat. Niektórzy mówią o nadmiernej higienie we współczesnym społeczeństwie, zwłaszcza w miastach, gdzie dzieci nie są już tak wcześnie narażone na działanie alergenów. Zbyt agresywne środki higieniczne, źle wentylowana (roztocze kurzu) i zbyt dobrze izolowana skóra, narażenie na dym papierosowy i zanieczyszczenia środowiska – wszystko to może sprzyjać rozwojowi atopii.
Literatura:
1. Biedermann T, Skabytska Y, Kaesler S, Volz T. Regulation of T-Cell Immunity in Atopic Dermatitis by Microbes: The Yin and the Yang of Cutaneous Inflammation. Front. Immunol 2015; 6: 353
2. Atopic Dermatitis, S.A. Büchner, Swiss Medical Forum n°19, May 2001
3. Atopic Dermatitis, John Libbey Eurotext, December 2017
4. Guillet G, Cambazard F. ATOPIA Study: European epidemiological dermo-paediatric survey, overview of results: The influence of environment, lifestyle and type of treatment for dry skin with an atopic tendency among newborns, infants and children, TAP January 2006 – 10th Practical Paediatrics Congress, Paris
5. Wollenberg A, Oranje A, Deleuran M et al. ETFAD/EADV Eczema Task Force 2015 Position Paper on Diagnosis and Treatment of Atopic Dermatitis in Adult and Paediatric Patients, Eur Acad Dermatol Venereol 2016; 30: 729-47
Codzienna pielęgnacja
Inne artykuły
